Daing

spesies susumuni

Ralat Lua pada baris 80 di package.lua: module 'Module:Taxonbar/blacklist' not found.

Daing
Scientific classification Edit this classification
Kingdom: Plantae
Clade: Tracheophytes
Clade: Angiosperms
Clade: Magnoliids
Order: Piperales
Family: Piperaceae
Genus: Piper
Species:
P. betle
Binomial name
Piper betle

Daing toi ko' ngaran saintifik dau Piper betle nopo nga iso kawo guas toi ko' susumuni di rumoloi rambat malar otomou id suang paganakan Piperaceae ii pointias id koiyonon tropika Asia Tenggara om Asia Selatan.

Roun-roun do daing diti gunoon do tongotulun ginumuan sandad montok piakanon do taakanon/tua'-ua' suai ko' lugus montok mogisuusuai tudu (montok minguyat, sabaagi popoinggaan om nogi popowongi) om gunoon id isoiso kaantakan miagal mangalap do tutumombului, om nogi sabaagi nopung id suang tadat pisaasawaan. Oponsol nogi iti daing id gana pongusapan tradisional do tinaru Melayu.

Susumuni rumoloi diti nopo nga' kaanu kumawas gisom 15 m. Guas daing diti kiwarana do sokulat otomou-tomou, kibontuk do obulugu, kiruas om nogi kinoyonon hinonggo sumoliwan o gamut. Gamut dau nopo nga' tunjang, obulugu om kiwaran sokulat osiisilou. Puun daing nopo diti nga' oruak o kosunion id gana di kialiran do osonong miampai aiso waig di poinlontibung om nogi amu kitusi toi ko' kialkali. [1] Pomutanaman nopo daing diti nga' poinghondot id kinoyonon di osonong maganu do kapur.[2]<span title="Ralat skrip: Modul "DecodeEncode" tidak wujud.">: 14 

Roun do daing nopo nga' kibontuk miagal do tundu-undu om lumahis, kaagal-agal do kaduk tu' iso paganakan; daing diti kiwarana otomou otuongsoira opongo. Roun daing diti nopo nga' sumuni monoroiso om mitoyung, kira'an, om poposoliwan do taau di owongi soira pisoson. Koubasan, roun diti nopo nga' kininaru lobi kuang 5-8 cm om linaab 2-5 cm, nga' ogumu nogi puun di sumuni om papaasil do roun kisaiz tagayo gisom lobi kuang 15 cm ninaru om 10 cm linaab.

 
Daun-daun sirih

Tusak do daing nopo nga' poinjambak mombontuk do bulir om haro roun poningolig 1 mm kibontuk obulugu tanaru id posorili dau. Tusak daing do kusai om tondu sumuni id iso puun (dioecious):[3] bulir tusak kusai kininaru lobi kuang 1.5-3 cm om haro duo stamen ii osuhatan oniba, om tusak tondu nopo nga' kininaru do 1.5-6cm hinonggo haro duo tulu tusak gisom limo tua' kiwarana opurak om otomou osilou-silou. Tua' di pinaasil nopo nga' kiupa do beri tobulugu kiwarana otomou obuhog.

Pionitan miampai tulun

simbanai

Kogunoon

simbanai

Tulun Peranakan mongogop kawo roun daing di okoro om kiwarana omulok, nga' tulun Melayu om India lobi momili do roun daing di kiwarana otuong om agayo. [4] Gunoon o daing diti do tulun Melayu sabaagi nopung id suang do istiadat pisasawaan tulun Melayu ii pinotounda id suang do iso kosusukupan poimbida ii roiton sabaagi do tepak sirih. [4] Daing nogi nga' gunoon id suang do ababayan momurinait soosongulun id suang do proses mongusap do susumakit.

Suai ko' iri, roun daing nogi nga' milo akanon miampai gambir montok mongusap toruol sadaanon. Montok mongusap momuraha todung, lopion o roun daing om posonsongon id luang todung montok moningkod do raha id suang do todung.

Koubasanan om kotumbayaan

simbanai
 
Junjungan daing id Pattani

Tulun kiugama Hindu popiungkait do daing miampai dewa Vishnu id suang do piomungan tolu miampai dewa-dewa Brahma (mongobi do tua' lugus) om Shiva (mongobi do kapur akanon) id suang do kotumbayaan diolo[5] gisom roun daing nopo nga' insaru posolimbahon id suang do ababayan kotumbayaan miagal do homa om puja dewa.[6] Daamot amu po kotilombus o ababayan pisasawaan tumanud do ugama diti, haro iso ababayan maganu kabarakatan paanam paaku hinonggo daing id pongintaban ganjil pinatanud id kaad pangalapan om tusin kalatas montok sambayangan id kuil.[6]

Iti nopo nga' oponsol id kaadat-adato pisasawaan tulun Melayu om tulun India, om kaadat-adato momuhaboi nogi nga' naanu mantad boros pinang; ahal diti pinogirot po kawagu miampai perlambangan ogirot do tinaru pointantu miagal do koruhang kumaa kusai pinapasang kumaa roun daing do tondu.[7]<span title="Ralat skrip: Modul "DecodeEncode" tidak wujud.">: 34 

Mantad perspektif orang Melayu, kowoowoyoon puun daing ii rumoroi om sumalakoi miampai amu momirumbak do junjung toi ko' puun panakawalai piniungkait do woyo soosongulun di mamantug do tulun suai om kiwoyo mananahak i maan do monikid tulun.[6]

  1. Government of Sri Lanka. "Betel – Piper Betle L". Archived from the original on 2016-05-14. Linoyog ontok 2011-07-31.
  2. Ralat maganu:Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Rooney
  3. Rimando, Agnes M.; Han, Byung Hoon; Park, Jeong Hill; Cantoria, Magdalena C. (1986). "Studies on the constituents of Philippine Piper betle leaves". Archives of Pharmacal Research. 9 (2): 93–97. doi:10.1007/BF02857217. ISSN 0253-6269. S2CID 98263258.
  4. 4.0 4.1 Lim, Fiona; Pakiam, George (Okt-Dis 2020). "A Bite of History: Betel Chewing in Singapore". BiblioAsia. Vol. 16, no. 3. National Library Board. pp. 4–9. {{cite magazine}}: Check date values in: |date= (help)
  5. "Symbolism and The Spirits". m/s. 30-32, Rooney (1992).
  6. 6.0 6.1 6.2 Wan Faizah Wan Yusoff (12–13 Oktober 2014), "Nilai dan simbolisme sirih dalam budaya serta perubatan tradisional masyarakat Melayu dan India", 4th International Conference on Local Knowledge, Kuching, Sarawak, Malaysia: Universiti Sains Malaysia{{citation}}: CS1 maint: date and year (link)
  7. "Symbolism and Male-Female Relationships", m/s. 32-36, Rooney (1992).
Sukuon utama

Noputan labus

simbanai

Templat:Tunas-tumbuhanTemplat:Tunas-budaya