Bambangan
Bambangan nopo nga' iso spesies susumuni id talun Malaysia om pogun-pogun suai do ASEAN.[2] Bambangan nopo nga' iso susumuni om endemik id Sabah, Sarawak om Kalimantan. Tua' bambangan diti nopo nga' amu kopio no otutunan id Semenanjung Malaysia nga' lobi sinonim id pogun Sabah om Sarawak. Kointutunan do tua' Bambangan diti nopo nga' manahak rahung kumaa koposion om koubasanan do mogigion id posorili i okito maya kopogikaakawaan do ngaran tumanud do etnik. Mogigion id Sabah nopo nga' momolohou do tua' diti sabaagi Bambangan. Id boros Malayu Sarawak nopo nga' momolohou sabaagi do Asam Embang toi ko' Asam Embawang, om tinaru Iban nopo nga' momolohou tua' diti sabaagi do Mawang. [3]
| Bambangan | |
|---|---|
.jpg)
| |
Scientific classification 
| |
| Missing taxonomy template (fix): | Anacardiaceae |
| Genus: | Mangifera |
| Species: | M. pajang
|
| Binomial name | |
| Mangifera pajang | |
Tua' bambangan nopo nga' agayo mantad ko' i mangga koubasan om haro serat di aparad. Suai ko' iri, roso tua' diti nopo nga' unik, owongi, oonsom om oomis. Tinaru Kadazandusun id Sabah nopo nga' insaru momoguno do tua' diti montok wonsoyon do noonsom bambangan toi ko' pasapakon id sup. Mantad dii, otutunan o bambangan diti sabaagi iso taakanon koubasanan do tinaru Kadazandusun id Sabah.
Kowoowoyoon
simbanai
| Aspek | Kowoowoyoon |
|---|---|
| Bontuk | Obulugu |
| Kulit | Kiwarana sokulat, akapal (lobi kuang 1cm) |
| Warana tonsi | Osilou |
| Roso | Oonsom om oomis |
Musim bambangan nopo diti nga' tumimpuun soira haro songinan toi ko' duo tinan do tua' oloho om aratu. Kinawas do puun bambangan nopo diti nga' 90 - 180 kaki (30 - 60 meter) om tua' di oloho nopo nga' kiwinagat do 1 - 3 kilogram.
Nutrisi Bambangan
simbanaiTua bambangan nopo nga' haro zat-zat nutrisi di akawas do Vitamin C. Iti nopo nga' osonong kopio montok agen antioktida. Bambangan nogi nga' haro zat beta-keratin di akawas om osonong montok kominagan om manamong kolidasan mato om kulit.
Id suang do iso ponoriukan pongusapan di pinoindalan do Universiti Tun Hussein Onn Malaysia (UTHM), asil ponoriukan nakaanu do ekstrak tua' bambangan nopo nga' kibagas kopio montok mongidu sel-sel kanser id suang do tinan. Id suang konteks do ponoriukan diti, ponoriukan diolo nopo nga' poinlongkod kumaa kanser payudara. Tumanud do ponoriukan, ekstrak tua' bambangan diti nopo nga' kaanu mamatai 15% sel-sel kanser id timpu 24 jam om 90% id timpu do 72 jam.
Mantad kinabantalan ponoriukan dii, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) nogi nga' nokohompit id ponoriukan potilombus montok mongekstrak komponan mantad boogian isirong tonsi tua' bambangan. Asil ponoriukan nakaanu do roromu fitokimia om antioksida id tonsi om isirong nopo nga' akawas. Iti popokito do potensi puun bambangan sabaagi tou do nutriseutikal antioksidan.
Intangai nogi
simbanaiSukuon
simbanai- ↑ World Conservation Monitoring Centre (1998). "Mangifera pajang". IUCN Red List of Threatened Species. 1998: e.T31394A9625586. doi:10.2305/IUCN.UK.1998.RLTS.T31394A9625586.en. Linoyog ontok 17 November 2021.
- ↑ "PREFERRED CHECK-LIST OF SABAH TREES Forestry Department Sandakan, Sabah" (PDF). Pinoopi mantad sand̠ad (PDF) ontok 2014-10-23. Linoyog ontok 2014-11-12.
- ↑ https://agrimag.my/bm/article-details/buah-bambangan-keunikan-nusantara-timur